Յուպիտեր

Ինչպես Սատուրնը, Ուրանը և Նեպտունը, Յուպիտերը ևս դասվում է գազային հսկա մոլորակների դասին: Յուպիտեր անունը , ծագում է հին հռոմեական բարձրագույն աստծո անունից:

Յուպիտերը ունի առնվազն 66 արբանյակներ, որոնցից ամենամեծերը Իո, Եվրոպա, Գանիմեդը և Կալիստոն հայտնաբերվել են Գալիլեո Գալիլեյի կողմից 1610 թվականին:

Յուպիտերի «Մեծ Կարմիր հետքը», այն պատճառով է որ, Յուպիտերի վրա տեղի են ունենում մի շարք մթնոլորտային երևույթներ, ինչպիսիք են փոթորիկներ, կայծակներ և բևեռափայլեր, որոնք մի քանի անգամ ավելի մեծ են ու ուժգին քան Երկրի վրա: Ուշագրավ է Յուպիտերի մթնոլորտում ձևավորված Մեծ Կարմիր հետքը, որը մի հսկա մրրիկ է և հայտնի է XVII դարից ի վեր: Իր տրամագծով այն գերազանցում է Երկիր մոլորակը:

Աստղադիտակ

Առաջին աստղադիտակը գծագրերել է Լեոնարդո Դա Վինչին ։ Առաջին աստղադիտակը կառուցել է Յոհան Լիպերսգեյը 1608 թվականին։
Առաջինը, ով ուղղել է դիտակը դեպի երկինք, դարձնելով այն աստղադիտակ, և ստացել է առաջին գիտական տվյալները եղել է 1609թ.-ին Գալիլեո Գալիլեյը, նա  թվականին նա ստեղծել է իր առաջին դիտակը, երեք անգամյա խոշորացումով։

Աստղադիտակը կազմված է երկու հիմնական մասից՝ դիտակ և մեխանիկական։

Դիտակը երկնային մարմնի լույսը կամ այլ տիրույթի ճառագայթումը հավաքում է կիզակետում, որտեղ լուսանկարչական թիթեղի, ժապավենի կամ այլ կրիչի վրա կարող է նկարվել երկնքի դիտվող տիրույթը:
Մեխանիկական թույլ է տալիս աստղադիտակը ուղղել երկնքի այս կամ այն տիրույթը:

Խավարում

Արեգակի խավարում

Նորալուսնի ժամանակ, երբ Արեգակը, Լուսինը և Երկիրը գտնվում են գրեթե մի ուղղի վրա, Լուսնի ստվերն ընկնում է Երկրի վրա և Երկրի մակերևույթի որոշ մասերից դիտելիս Արեգակն ամբողջությամբ կամ մասամբ չի երևում, որն էլ Արեգակի լրիվ կամ մասնակի խավարումն է։

Լուսնի խավարում

Լիալուսնի ժամանակ, երբ Արեգակը, Երկիրը և Լուսինը գտնվում են գրեթե մի ուղղի վրա, Երկրի ստվերն ընկնում է Լուսնի վրա և տեղի է ունենում Լուսնի լրիվ կամ մասնակի խավարում։

 

Էլեկտրամգնիսական երևույթներ

1.Միայն էլեկտրական դաշտ

2.Հաղորդիչն ընդգրկող փակ կորերով

3.պողպատ

4.Հյուսիսային

5.Բ ծայրը կլինի մագնիսի հյուսիսային բևեռը , իսկ Ա-ն հարավային

6.Գնսասեղները իրար կվանեն

7.Ա-Բ

8.Տարանուն

9-րդ դաս. Նախագծեր` փետրվար 2018

 

• Նախագիծ 1.Համար մեկ տարրը Տիեզեքում` Ջրածին: Ջրածնի իզոտոպները`պրոտիում, դեյտերիում, տրիտիում: Համար  մեկ  նյութը Երկրագնդում `Ջուր: Լուծույթներ:  Ծանր  ջուր: Ջրածնի  պերօքսիդ: Ջրի ֆիզ. քիմ. և  ֆիզիոլոգիական  հատկությունները:

Ջրածինն ունի երեք իզոտոպ: Պռոտիում H11, Դեյտերիում D ,Տրիտիում T (ռադիոակտիվ է)

Ծանր ջրի բանաձևը D2O, ծանր ջուրը պարունակում է ջրածնի ծանր իզոտոպը` դեյտերյումը :
զանգված 20 :
Ֆիզիոլգիական լուծույթը կերակրի աղի 0.9% ջրաին լուծույթն է :
Ջրածնի պորքսիդ H2O2

• Անհատական-հետազոտական  աշխատանք՝<<Ջրածինը  որպես  ապագայի  վառելանյութ:>>

Ապագայի վառելանյութը էժան ջրածինն է:

Ամոնիակի սինթեզ, քլորաջրածնի սինթեզ, հրթիռային վառելանյութ, ﬔտաղների եռակցում, բուսական յուղ, մարգարին, ապագայի վառելանյութ:

Աﬔրիկացի գիտնականները սինթեզել են հատուկ ֆերﬔնտ, որի ազդեցությամբ 30% քսիլոզ պարունակող կենսազանգվածից 50oC-ում կարող է անջատվել անհավանական ﬔծ քանակությամբ գերմաքուր ջուր:

Էլեկտրամագնիսակն Երևույթներ

Էլեկտրական շղթայի տարրերի պայմանական նշաններ

Ամպերաչափ

Ազդանշային շիկացման լամպ

Վոլտաչափ

Անջատիչ

Հոսանքի աղբյուր

Ռեոստատ

Գործնական աշխատանք

Это слайд-шоу требует JavaScript.

Օհմի օրենքը . էլեկտրական դիմադրություն

Լարման և հոսանքի ուժի U/I հարաբերությունը կախված չէ ոչ լարումից և ոչ էլ հոսանքի ուժից: Սակայն տարբեր հաղորդիչների համար այդ հարաբերությունը տարբեր է: Նշանակում է ՝ հաղորդչում լարման և հոսանքի ուժի հարաբերությունը որոշվում է միայն հաղորդչի հատկություններով: Այդ հարաբերությունը կարող է ծառայել որպես հաղորդչի բնութագիր, որն անվանում են էլեկտրական դիմադրություն, որը սովորաբար նշանակում է R տառով:

Դիմադրությունն արտահայտվում է օհմով: Մեկ օհմն այն հաղորդչի դիմադչությունն է, որտեղ հոսանքի ուժը հավասար է մեկ ամպերի, երբ նրա ծայրերին կիրատված է մեկ վոլտ լարում:

Միևնույն լարման դեպքում տարբեր հաղորդիչներում հոսանքի ուժի արժեքները հակադարձ համեմատական են այդ հաղորդիչների դիմադրութուններին:

Շղթայի տեղամասում հոսանքի ուժն ուղիղ համեմատական է տեղամասի ծայրերին կիրառված լարմանը և հակադարձ համեմատական այդ տեղամասի դիմադրությանը:

Այս պնդումն անվանում են Օհմի օրենք՝ ի պատիվ գերմանացի ֆիզիկոս Գեորգ Օհմի, որը 1826թ. Փորձնականորեն հայտնագործել է այդ օրենքը:

Լաբարատոր աշխատանք

 

Աշխատանքի նպատակը. կառուցել հաղորդչում հոսանքի ուժի կախումը հաղորդիչի  ծայրերին կիրառված  լարումից պատկերող գրաֆիկը: Գրաֆիկի միջոցով որոշել հաղորդի դիմադրականությունը:

Անհրաժեշտ պարագաներ. հոսանքի աղբյուր (գգալվանական տարրերի կամ կուտակիչների մարտկոց), հետազոտվող հաղորդիչ (նիկելինե կամ կոնստանատանե հաղորդալարի փաթույթ),ռեոստատ,ամպերաչափ, վոլտաչափ, բանալի, միացնող հաղորդալարեր :